พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท

ประวัติความเป็นมา พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท

พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท เป็นพระที่นั่งสำคัญองค์หนึ่งในหมู่พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท ที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯให้สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.2419 เพื่อเป็นที่รองรับพระราชอาคันตุกะ ชั้นพระราชาธิบดี หรือชั้นประมุขของรัฐ เดิมมีพระที่นั่งต่างๆต่อเนื่องกันรวม 11 องค์
ปัจจุบันมีอยู่เพียง 3 องค์ คือ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท พระที่นั่งมูลสถานบรมอาสน์ และพระที่นั่งสมมิเทวราชอุปบัติ

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้จ้างสถาปนิกชาวอังกฤษจากสิงคโปร์ ชื่อ มิสเตอร์ ยอน คลูนิช ทำหน้าที่เป็นนายช่างออกแบบถวายตามพระราชดำริ โดยสร้างตามแบบอย่างศิลปกรรมตะวันตก มีหลังคากลมซึ่งเป็นที่นิยมอยู่ในขณะนั้น แต่สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)

สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)

กราบบังคมทูลพระกรุณาว่าสมควรสร้างเป็นปราสาทจึงจะเหมาะสม เพราะเมื่อครั้งกรุงศรีอยุธยา มีการสร้างปราสาทเรียงกัน 3 องค์ ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ มีการสร้างอยู่แล้ว 2 องค์ คือ พระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน กับ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท นอกจากนี้การสร้างพระมหาปราสาทนั้นถือกันมาแต่โบราณว่า เป็นการเฉลิมพระเกียรติยศของสมเด็จพระมหากษัตริยาธิราชเจ้าที่ทรงสร้างด้วย จึงมีพระราชดำริเห็นชอบและโปรดเกล้าฯให้สร้างพระที่นั่งจักรีมหาปราสาทเป็นแบบผสมผสานระหว่างสถาปัตยกรรมไทย และสถาปัตยกรรมตะวันตก โดยองค์พระที่นั่งเป็นแบบตะวันตกแต่ส่วนหลังคาเป็นแบบไทย และเสด็จยกยอดปราสาทใน พ.ศ.2421 มีการเฉลิมพระราชมนเฑียรใน พ.ศ.2425 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามว่า พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท

ภาพบรรยากาศในวันที่ผมไปเข้าชม

ช่วงต้นรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว การปฏิรูปบ้านเมืองมีพระบรมราโชบายในการเจริญสัมพันธไมตรีกับนานาอารยประเทศ การออกแบบพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท จึงสอดคล้องกับธรรมเนียมนิยมแห่งอารยะประเทศ เช่น มีห้องทรงพระอักษร ห้องเสวยพระสุธารสกาแฟ ห้องพระราชทานเลี้ยง ห้องรับรองแขกเมือง ฯลฯ
พระที่นั่งองค์นี้ใช้เป็นที่เก็บพระอัฐิของพระมหากษัตริย์และพระมเหสี เป็นที่เสด็จออกให้เข้าเฝ้า หรือรับรองแขกผู้มีเกียรติ ภายในพระที่นั่งเป็นที่ประดิษฐานของ พระที่นั่งพุดตานถม ซึ่งเป็นพระราชอาสน์ราชบัลลังก์ประจำพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท องค์พระที่นั่งทำด้วยไม้หุ้มเงินถมลงยาทาทองซึ่งเรียกว่า ถมตะทอง นับได้ว่าเป็นเครื่องถมทองชิ้นใหญ่ที่สุดในประเทศไทย
พระที่นั่งจักรีมหาปราสาทยังเป็นสถานที่แห่งแรกในประเทศไทยที่มีการใช้ไฟฟ้าเป็นครั้งแรกอีกด้วย ด้วยเหตุที่ว่ากรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ ได้ทอดพระเนตรเห็นแสงไฟฟ้านั้นที่ประเทศทางตะวันตก และมีพระราชประสงค์ที่จะมาใช้ในประเทศไทย

ภาพด้านหน้าในปัจจุบัน

ภาพผังแสดงแผนผังหมู่พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท

แผนผังหมู่พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท ในสมัยรัชกาลที่ 5
1. ท้องพระโรงหน้า
2. ท้องพระโรงกลาง
3. ท้องพระโรงหลัง
4. มุขกระสันตะสันออก
5. ห้องไปรเวท
6. มุขกระสันตะวันตก
7. ออฟฟิสหลวง
8. อ่างแก้ว
9. พระที่นั่งมูลสถานบรมอาสน์ ( ห้องโต๊ะ )
10. พระที่นั่งสมมติเทวราชอุปบัติ ( ห้องทอง )
11. พระที่นั่งดำรงสวัสดิอนัญวงศ์ ( ห้องผักกาด )
12. พระที่นั่งพิพัฒน์พงศ์ถาวรวิจิตร ( ห้องพระภูษา )
13. พระเฉลียง
14. ห้องน้ำเงิน
15. ห้องเหลือง
16. ห้องเขียว
17. พระที่นั่งอมรพิมานมณี
18. พระที่นั่งสุทธาศรีอภิรมย์
19. พระที่นั่งบรรณาคมสรณีย์
20. พระที่นั่งราชปรีดีวโรทัย
21. พระที่นั่งเทพดนัยนันทยากร
22. สวนสวรรค์

พระที่นั่งองค์ต่าง ๆในหมู่พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท

๑.พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท

ภายในพระที่นั่งได้ประดิษฐานสิ่งที่สำคัญ คือ

พระที่นั่งจักรีมหาปราสาทองค์ตะวันออก (ชั้นกลาง) เป็นห้องสำหรับสมเด็จพระมหากษัตริย์เสด็จออกรับแขกไปรเวตมีรูปหมู่ใหญ่ เป็นพระรูปสมเด็จพระมหากษัตริย์และพระบรมราชินีรัชกาลที่ ๕ พร้อมด้วยพระราชโอรสธิดา รูปนี้เป็นรูปสีน้ำมันเขียนที่ประเทศอิตาลี

มุขกะสันตะวันออก (ชั้นกลาง)
ที่ผนังติดพระบรมรูปพระมหากษัตริย์ ตั้งแต่รัชกาลที่ ๑ แห่งพระรัตนโกสินทร์ เขียนด้วยสีน้ำมันขนาดใหญ่ อยู่ในกรอบปิดทอง

พระที่นั่งจักรีมหาปราสาทองค์กลาง (ชั้นกลาง)
ท้องพระโรงหน้า มีพระรูปสมเด็จพระบรมวงศ์ผู้ใหญ่ฝ่ายหน้าที่ทรงคุณประโยชน์แก่ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์

-พระที่นั่งพุดตานถม ปักพระมหาเศวตฉัตรเก้าชั้น สองข้างพระที่นั่งพุดตานถมซ้ายขวาตั้งเศวตฉัตรเจ็ดชั้น

-พระที่นั่งพุดตานถมนี้ พระยาเพ็ชรพิชัย (จีน) ทำให้รัชกาลที่ ๕ สำหรับเป็นที่นั่งราชาอาสน์ราชบัลลังก์ประจำ

-ผนังด้านตะวันออก ติกภาพเขียนสมัยรัชกาลที่ ๔ เสด็จออกรับเซอรยอนบราวริงอัครราชฑูตอังกฤษ เฝ้าถวายพระราชสาสน์ที่พระที่นั่งอนันตสมาคมในรัชกาลที่ ๔ (คือองค์เก่าที่รื้อเสียแล้ว)

๒.พระที่นั่งมูลสถานบรมอาสน์ (ห้องโต๊ะ)

ภาพห้องสำหรับพระราชทานเลี้ยง

เป็นพระที่นั่งที่สร้างต่อเนื่องกับท้องพระโรงกลางพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท ด้านตะวันออก ใช้เป็นห้องสำหรับพระราชทานเลี้ยง พระที่นั่งองค์นี้อยู่ต่อกับท้องพระโรงกลางของหมู่พระที่นั่งจักรีมหาปราสาททางทิศตะวันออกพระที่นั่งองค์นี้มีความหมายว่า “ เป็นที่ประทับเมื่อขึ้นครองราชย์ “พระที่นั่งองค์นี้ใช้เป็นห้องสำหรับพระราชทานเลี้ยงในงานต่างๆจึงเรียกว่า“ห้องโต๊ะ“เพดานห้องทำเป็นลายมงคล8ประการคือ สังข์ , จักร , ตะบอง , บ่อน้ำ , ลูกโค , กรอบหน้า , ธง และ ขอ ต่อมาพระที่นั่งองค์นี้ชำรุดทรุดโทรมมาก พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลปัจจุบัน จึงโปรดเกล้า ฯ ให้รื้อลงและสร้างพระที่นั่งมูลสถานบรมอาสน์องค์ใหม่ขึ้นแทน แต่ยังจัดเป็นห้องพระราชทานเลี้ยงเช่นเดิม

๓.พระที่นั่งสมมติเทวราชอุปบัติ (ห้องทอง)

พระที่นั่งองค์นี้อยู่ต่อกับท้องพระโรงกลางของหมู่พระที่นั่งจักรีมหาปราสาททางทิศตะวันตก ที่เฉลียงดานหน้าพระที่นั่งองค์นี้มีอ่างน้ำพุซึ่งเรียกกันมาแต่เดิมว่า “ อ่างแก้ว “ นามของพระที่นั่งองค์นี้มีความหมายว่า “ เป็นที่ซึ่งพระองค์ เสด็จพระราชสมภพ “ ต่อมาใน พ.ศ. 2430 โปรดเกล้า ฯ ให้เปลี่ยนเป็นห้องเสวย นอกจากนั้นในบางครั้ง เจ้านายฝ่ายในบางพระองค์ยังเสด็จมาประทับชั่วคราว และพระที่นั่งองค์นี้ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงประกาศกระแสพระราชดำริ ในอันที่จะให้มีการเลิกทาส ณ ท่ามกลางที่ประชุมคณะที่ปรึกษาราชการแผ่นดิน เมื่อวันที่ 12 กรกฎาคม พ.ศ. 2417 ต่อมาพระที่นั่งองค์นี้ชำรุดทรุดโทรดมาก พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลปัจจุบัน จึงได้พระราชทานพระบรมราชานุญาติให้รื้อลง และสร้างพระที่นั่งสมมติเทวราชอุปบัติ องค์ใหม่ขึ้นมาแทน

๔.พระที่นั่งดำรงสวัสดิ์อนัญวงศ์ (ห้องผักกาด)

พระที่นั่งองค์นี้อยู่ต่อจากพระที่นั่งสมมติเทวราชอุปบัติ ทางทิศตะวันตกมีการตกแต่งด้วยเครื่องลายคราม มีนามเป็นการภายในว่า “ ห้องผักกาด “ บางครั้งใช้เป็นห้องเสวย กาแฟ เมื่อมีงานพระราชทานเลี้ยงใหญ่ ระหว่างพระที่นั่งองค์นี้กับพระที่นั่งราชปรีดีวโรทัยเป็นที่พักของหมอหลวงซึ่งโปรดเกล้า ฯ ให้เข้ามาอยู่เมื่อทรงพระประชวร

๕.พระที่นั่งนิพัทธพงศ์ถาวรวิจิตร (ห้องพระภูษา)

พระที่นั่งองค์นี้อยู่ต่อจากพระที่นั่งมูลสถานบรมอาสน์ทางทิศตะวันออก พระที่นั่งองค์นี้เป็นห้องพระภูษา ( เครื่องแต่งตัว ) ของพระมหากษัตริย์ มีเกยสำหรับส่งพระกรพระองค์เจ้านายฝ่ายใน ในพระราชพิธีโสกันต์

หลังจากที่โปรดเกล้า ฯ ให้สร้างพระที่นั่งจักรีมหาปราสาทแล้ว ในระหว่าง พ.ศ. 2425 - 2430 ก็ได้โปรด ฯ ให้สร้างพระที่นั่งเพิ่มขึ้นที่ด้านหลังของ พระที่นั่งบรมราชสถิตย์มโหฬาร ในเขตพระราชฐานชั้นในอีก 4 องค์ คือ พระที่นั่งอมรพิมานมณี เป็นที่วิมานบรรทม , พระที่นั่งสุทธาศรีอภิรมย์ เป็นที่ประทับของสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ , พระที่นั่งบรรณาคมสรณีย์ เป็นห้องทรงพระอักษร และ พระที่นั่งราชปรีดีวโรทัย เป็นที่พักผ่อนพระราชอิริยาบถ นอกจากนั้นยังโปรดเกล้า ฯ ให้สร้าง " สวนสวรรค์

๖.พระที่นั่งบรมราชสถิตยมโหฬาร

พระที่นั่งบรมราชสถิตยมโหฬาร

เพดานภายในห้องเหลือง พระที่นั่งบรมราชสถิตยมโหฬาร

เป็นพระราชมณเฑียรที่ประทับของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว อยู่ทางทิศใต้ของพระที่นั่งมูลสถานบรมอาสน์ และพระที่นั่งสมมติเทวราชอุปบัติ บางครั้งใช้เป็นสถานที่รับรองแขก

๗.พระที่นั่งอมรพิมานมณี

พระที่นั่งบรรณาคมสรณีย์ (ด้านซ้าย) และ พระที่นั่งอมรพิมานมณี (ด้านขวา )

เป็นพระวิมานที่บรรทมของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ต่อจากพระเฉลียงด้านหลังพระที่นั่งบรมราชสถิตยมโหฬาร

๘.พระที่นั่งสุทธาศรีอภิรมย์

เป็นห้องประทับสมเด็จพระอัครมเหสี อยู่ด้านตะวันออกของพระที่นั่งอมรพิมานมณี

๙.พระที่นั่งบรรณาคมสรนี

เป็นห้องทรงพระอักษร อยู่ด้านตะวันตกของพระที่นั่งอมรพิมานมณี

๑๐.พระที่นั่งปรีดีราชวโรทัย

เป็นห้องพักผ่อนพระราชอิริยาบถ ต่อจากพระที่นั่งบรมราชสถิตยมโหฬาร

๑๑.พระที่นั่งเทพดนัยนันทยากร

เป็นห้องสมเด็จพระราชโอรสและสมเด็จพระราชธิดา ทางด้านเหนือของพระที่นั่งบรมราชสถิตยมโหฬาร

เดินทางสู่วัดพระแก้ว

วันที่ผมเดินทางไปนั้นเป็นวันอาทิตย์ ที่ 18 กันยายน ผมจำไม่ได้ว่ามาเที่ยวที่วัดพระแก้วครั้งสุดท้ายเมื่อไรแต่น่าจะนานมากแล้ว

ความรู้สึกแรกที่ไปถึงคือไม่ค่อยมีคนไทยมาเที่ยวที่นี้เท่าไรนัก ส่วนมากจะเป็นชาวต่างชาติ

ถ้าเป็นคนไทยส่วนมากก็จะเป็นนักศึกษา ที่มาเป็นทัวร

เมื่อผมไปถึง ผมก็ได้เดินชมรอบๆวัด แต่ช่วงนี้เหมือนมีการซ่อมแซมในหลายๆจุดอยู่ บางสว่นบางพื้นที่จึงมีการปิดไม่ไห้เข้าชม

และผมก็เดินมาถึง พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท ผมได้เข้าไปเดินชมพิพิธภัณฑ์อาวุธ ซึ่งรวบรวมอาวุธประจำรัชกาลและมีการจัดรูปแบบการนำเสนอไว้อย่างน่าสนใจ มีปืนรูปแบบต่างๆไว้มากมายแต่ภายในั้นเข้าห้ามถ่ายภาพ ผมจึงไม่มีรูปภาพมาฝากและผมก็ได้เดินชมส่วนต่างต่อ จนทั่ว รูปแบบอาคารนั้นความสวยงามในแบบไทยแท้ผสมผสานกับรูปแบบสถาปัตยกรรมตะวันตกและมีความลงตัวในการออกแบบมาก

บริเวณทางขึ้นอาคารนั้นทีการนำทหารรักษาพระองค์มายืนไว้ให้ถ่ายรูปคู่กับนักท่องเที่ยวด้วย

ก่อนเดินทางกลับก็ได้ถ่ายถาพไว้เป็นที่ระลึกเป็นรูปสุดท้าย

สุดท้ายขอขอบคุณ

-พี่ๆ ในพระที่นั่งที่ให้ขอมูลผม

-เพื่อนๆที่ไปเป็นเพื่อน

-ประเทศไทยที่มีสิ่งที่สวยงามและมีคุณค่าทั้งในด้านสถาปัตยกรรมและประวัติศาสตร์